Βασικό στοιχείο για την καθημερινή ζωή των Βυζαντινών διαδραμάτιζε το σπίτι τους. Καθοριστικοί παράγοντες για τη μορφή τους ήταν η οικονομική κατάσταση του ιδιοκτήτη, η μορφολογία του εδάφους και ο διαθέσιμος χώρος. Έτσι, στις πόλεις συνυπήρχαν πολυτελείς επαύλεις και φτωχικά σπίτια, ενώ μεγάλες διαφορές υπήρχαν ανάμεσα στα αστικά σπίτια και στα σπίτια της υπαίθρου.

Το βυζαντινό σπίτι συνδύαζε αρχαία ελληνικά, ρωμαϊκά και ανατολικά στοιχεία. Στις αρχαιότερες ιδίως οικίες τα δωμάτια, το πιο σημαντικό από τα οποία ήταν το τρικλίνιο που χρησίμευε ως τραπεζαρία για τα συμπόσια, ήταν χτισμένα γύρω από μία αυλή. Τα σπίτια αυτά, που προορίζονταν για την αριστοκρατία, είχαν μεγάλη έκταση και συχνά πολυτελή διακόσμηση. Τα μεσαία στρώματα κατοικούσαν σε φτωχότερες παραλλαγές των παραπάνω σπιτιών, ενώ τα κατώτερα στρώματα, όπου ανήκε η πλειοψηφία του πληθυσμού των πόλεων, κατοικούσαν σε πολυώροφες πολυκατοικίες.

Μετά τον 6^ο αιώνα αρχίζει να διαμορφώνεται το τυπικό βυζαντινό σπίτι. Ειδικά για την περίοδο μεταξύ 9^ου και 12^ου αιώνα, το κυριότερο δωμάτιο του σπιτιού ήταν ο τρίκλινος, γύρω από τον οποίο διατάσσονταν τα δωμάτια των ανδρών και των παιδιών, τα διαμερίσματα των γυναικών, η τραπεζαρία και οι χώροι υγιεινής. Τα σπίτια διέθεταν ακόμα μπαλκόνι και περίστυλες αυλές ή κήπους, ενώ η επιμελημένη τοιχοποιία, και η διακόσμηση με ψηφιδωτά, τοιχογραφίες και μωσαϊκά συμπλήρωνε τη μορφή τους.

Το μεγαλύτερο μέρος πάντως του πληθυσμού κατοικούσε σε χαμηλά σπίτια ή σε δίπατες οικίες φτιαγμένες από φθηνά υλικά. Μια σειρά δωματίων γύρω από μία ανοιχτή αυλή, όπου συνήθως υπήρχε πηγάδι και φούρνος, αποτελούσε τον συνηθέστερο τύπο σπιτιού.
Με την πάροδο των αιώνων φαίνεται ότι η εσωτερική αυλή καταργήθηκε. Στον Μυστρά, όπου σώζονται τα καλύτερα διατηρημένα παραδείγματα υστεροβυζαντινών σπιτιών, τα σπίτια ήταν κατά κανόνα ορθογώνια δίπατα· στο ισόγειο βρίσκονταν οι βοηθητικοί χώροι, ενώ στον όροφο βρισκόταν το τρικλινάρι, που φαίνεται ότι ενσωμάτωσε όλους τους πριν ξεχωριστούς χώρους.

Καλοδιατηρημένες οικίες ευγενών στον Μυστρά είναι το λεγόμενο «παλατάκι » ή «αρχοντικό», που αποτελεί το αρχαιότερο σωζόμενο σπίτι, το αρχοντικό του «Φραγκόπουλου» και το αρχοντικό του «Λάσκαρη» .