Το Μουσείο Αντιβουνιώτισσας

O ναός, αφιερωμένος στην Υπεραγία Θεοτόκο: Κυρά Αντιβουνιώτισσα, αποτελεί ένα από τα χαρακτηριστικότερα και σημαντικότερα εκκλησιαστικά μνημεία της πόλης της Κέρκυρας που βρισκόταν σε λειτουργία ήδη τον 15ο αι. Η ονομασία Αντιβουνιώτισσα οφείλεται στη θέση του ναού στον λόφο Αντιβούνι στην περιοχή Καμπιέλο της πόλης της Κέρκυρας. Ο ναός αποτελεί το αρχαιότερο, πληρέστερο και καλύτερα διατηρημένο παράδειγμα επτανησιακής βασιλικής.

Το συγκρότημα της Αντιβουνιώτισσας αποτελείται από τον κυρίως ναό με τους τρεις νάρθηκες, τον περίβολο με το καμπαναριό και το ανατολικό διώροφο κτίσμα. Εξωτερικά, ο ναός είναι απλός και λιτός, σε αντίθεση με το εσωτερικό του που φέρει πλούσια και επιβλητική διακόσμηση. Η κύρια είσοδος στον ναό βρίσκεται στη βορεινή πλευρά. Ο ορθογώνιος μονόχωρος κυρίως ναός, διαστάσεων 20x9 μ., ανήκει στον τύπο της ξυλόστεγης βασιλικής και φέρει ξύλινη κεραμοσκέπαστη δίρριχτη στέγη. Το ιερό βρίσκεται σε ψηλότερο επίπεδο στην ανατολική πλευρά και απολήγει σε τρεις κόγχες. Περιμετρικά της βόρειας, δυτικής και νότιας πλευράς του κυρίως ναού σχηματίζεται μια κλειστή στοά-διάδρομος σε σχήμα Π με χαμηλότερη επικλινή ξύλινη στέγη που αποτελεί το νάρθηκα. Ο χώρος αυτός μαζί με τον κυρίως ναό χρησιμοποιούνταν ως νεκροταφείο κατά τη συνήθεια της εποχής. Πάνω από το δυτικό νάρθηκα, στον όροφο, κτίστηκε σε δεύτερη φάση ο γυναικωνίτης. Χαρακτηριστικό στοιχείο της εσωτερικής διακόσμησης της Αντιβουνιώτισσας αποτελεί η ξυλόγλυπτη επιχρυσωμένη ουρανία, η διακοσμημένη επίπεδη οροφή που στερεώνεται στην ξύλινη στέγη του ναού, στοιχείο βενετικής επίδρασης κατά την τεχνοτροπία του Μπαρόκ.

Ο ναός ήταν ιδιωτικός, και δωρήθηκε από τους ιδιοκτήτες του στο ελληνικό δημόσιο το 1979, με τον όρο να λειτουργήσει και ως μουσείο. Μετά τις αναστηλωτικές επεμβάσεις στο μνημείο τα έτη 1984, 1994 και 1999-2000, καθώς και την ολοκλήρωση του μουσειολογικού προγράμματος, στην Αντιβουνιώτισσα εκτίθεται μόνιμα πλούσια και σημαντική συλλογή φορητών εικόνων και κειμηλίων. Η συλλογή περιλαμβάνει σημαντικά έργα από τον 15ο αι. έως και τον 20ο αι., επωνύμων και ανωνύμων καλλιτεχνών, αντιπροσωπεύοντας πλήρως έξι αιώνες της θρησκευτικής καλλιτεχνικής έκφρασης και δημιουργίας της Κέρκυρας, αλλά και των Επτανήσων γενικότερα. Ο ναός-μουσείο, δεν έχει χάσει ποτέ τον λατρευτικό του χαρακτήρα και λειτουργείται δύο φορές το χρόνο σε Θεομητορικές εορτές: στις 26 Δεκεμβρίου και στις 23 Αυγούστου. Η Αντιβουνιώτισσα αποτελεί την μοναδική περίπτωση ναού και μαζί μουσείου στην Ελλάδα, και συνδυάζει αρμονικότατα τις δύο αυτές λειτουργίες στον ίδιο μνημειακό χώρο.

Γλωσσάρι (4)

βασιλική: δρομικός τύπος εκκλησίας μεγάλων διαστάσεων. Εσωτερικά υποδιαιρούνταν συνήθως σε τρία ή και περισσότερα κλίτη. Κατά κανόνα το μεσαίο κλίτος καλύπτεται από υπερυψωμένη στέγη που διατρυπάται από παράθυρα που φωτίζουν τον χώρο.
νάρθηκας: ο νάρθηκας είναι η στενόμακρη αίθουσα που εκτείνεται σε όλο το μήκος της δυτικής πλευράς της βασιλικής. Προήλθε από την ανατολική στοά του αιθρίου, η οποία ενσωματώθηκε στον ναό. Χρησίμευε ως χώρος παραμονής των κατηχουμένων, οι οποίοι δεν επιτρεπόταν να παρακολουθήσουν το μυστήριο της Θείας Λειτουργίας.
ξυλόστεγη βασιλική: βασιλική με ξύλινη στέγη, δίκλινη ή δίριχτη στο υπερυψωμένο μεσαίο κλίτος, και μονοκλινή ή μονόριχτη στα πλάγια. Οι ξυλόστεγες βασιλικές διαιρούνταν εσωτερικά σε τρία, ή πέντε ή επτά ή σπανιότερα εννέα κλίτη. Ονομάζεται και «ελληνιστικού τύπου» βασιλική, καθώς επικρατούσε στις περιοχές του ελληνορωμαϊκού κόσμου.
κόγχη: η αψίδα. Εσωτερικά είναι ημικυκλική, ενώ εξωτερικά μπορεί να είναι πεταλόσχημη, ορθογώνια, τριφυλλόσχημη ή πολυγωνική.

Πληροφοριακά Κείμενα (0)

Βιβλιογραφία (2)

1. Χονδρογιάννης Σ., Μουσείο Αντιβουνιώτισσας – Κέρκυρα, Θεσσαλονίκη, 2010

2. Μουσείο Αντιβουνιώτισσας ::: Επίσημος Ιστότοπος, http://www.antivouniotissamuseum.gr/

Σχόλια (0)